Ðể giúp mạ sân cứng cây, đanh dảnh, hạn chế chết chòm, bà con cần chú ý một số vấn đề sau:

1. Thời vụ

Các giống có thời gian sinh trưởng >130 ngày như lúa lai gieo cuối tháng 1 dương lịch; giống có thời gian sinh trưởng <130 ngày (TBR225, BT7, N97..) gieo sau tiết lập xuân, cấy khi mạ được 2,5 - 3 lá, kết thúc cấy trong tháng 2/2015.

2. Kỹ thuật ngâm ủ hạt giống

* Lượng giống: Lúa lai gieo 1kg/sào; giống lúa thuần hạt nhỏ (BT7, T10...) 1 - 1,2 kg/sào; giống lúa thuần hạt to - (Q5, N87...) 1,2 - 1,5 kg/sào.

* Kỹ thuật ngâm ủ: Lúa lai ngâm xung quanh 20 tiếng, lúa thuần ngâm từ 60 - 70 tiếng hoặc hơn, tùy từng giống. Trong quá trình ngâm nước cần phải đãi chua, lúa lai đãi chua 3 lần/ngày, lúa thuần đãi chua 2 lần/ngày. Bà con ngâm đến khi hạt no nước (hạt sưng mép) thì ủ nóng cho hạt nứt nanh. Có thể ủ trong thùng xốp hoặc đào hố đất để ủ. Từ khi nứt nanh thì không ủ nóng nữa để mộng không bị thối. Xử lý: ngày ngâm nước, đêm ủ ấm liên tiếp như vậy khoảng 2 - 3 ngày đến khi mộng bằng 1/3 - 1/2 hạt thóc là đem gieo.

3. Kỹ thuật làm mạ

- Chuẩn bị

* Nền gieo: Chọn nơi bằng phẳng, thoát nước, tránh nắng: vườn, bờ mương máng, hay trên sân... tốt nhất là gieo trên nền đất nơi khuất gió bấc. Nếu gieo trên nền đất cần lót nền bằng bao dứa, hoặc nilon có chọc lỗ. Lúa lai diện tích khoảng 3 - 4m²/sào ruộng cấy; Lúa thuần khoảng 4 - 5 m²/sào ruộng cấy.

* Bùn: Lấy ở ao hồ, mương máng, sông ngòi... không lấy ở nơi ao tù, nước đọng hoặc dưới bóng cây to có lá rụng. Chủ động lấy bùn sớm cho hả hơi và trộn đảo đều với trấu xay sau đó vun gọn và phủ nilon giữ ẩm cho bùn. Tốt nhất trộn vào bùn khoảng 0,5kg lân Supe đã đập mịn hoặc 1 kg phân vi sinh Azotobacterin để gieo cho diện tích mạ trên.

- Cách gieo

Ðánh bùn nhuyễn và đều, gạt phẳng lớp bùn dầy khoảng 1 - 1,5cm. Bùn đánh loãng vừa phải rồi gieo đi gieo lại nhiều lần cho đều. Nên gieo vào buổi sáng để tranh thủ tận dụng nhiệt độ ấm vào ban trưa.

- Chăm sóc mạ

Trong vụ xuân, giai đoạn gieo mạ thường nhiệt độ còn thấp nên chống rét cho mạ như sau:

+ Nên làm khum vòm che phủ kín bằng nilon trắng để phát huy  hiệu ứng nhà kính giữ ấm và ẩm cho mạ. Như vậy nhiệt độ trong luống mạ cao hơn nhiêt độ bên ngoài 5 - 6oC. Do đó chỉ che nilon kín khi trời rét. Nếu trời ấm phải mở dần nilon, trước hết mở dần nilon 2 đầu sau đó mở 2 bên cạnh cho mạ làm quen với môi trường, hạn chế hiện tượng chết rét sau cấy. Nếu đêm rét ngày ấm thì ngày mở đêm che kín. Trước cấy 1 - 2 ngày phải mở hết nilon để mạ được tôi luyện với môi trường tự nhiên.

+ Khi mạ lên mũi chông có thể phủ giữ ấm chân mạ bằng rắc cát đen hoặc sỉ than. Thường xuyên tưới ẩm cho mạ, tuyệt đối không được để mạ khô nứt nẻ.

Sau gieo 12 - 15 ngày, khi mạ có 2,5 - 3 lá thật là cấy được. Không nên để mạ quá 20 ngày tuổi, mạ dễ bị chết chòm.

Mai Thị Thu Hương

(Trung tâm Khảo nghiệm Khuyến nông Khuyến ngư)