- Xin ông cho biết về bệnh do vi rút Zika và mức nguy hiểm đối với sức khỏe con người?

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, vi rút Zika là vi rút thuộc chi Flavivirus, họ Flaviviridae - gần với vi rút gây bệnh sốt xuất huyết. Vi rút Zika nguy hiểm bởi được cho là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng dị tật thai nhi, điển hình là teo não, đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh do người mẹ bị nhiễm bệnh vi rút Zika trong quá trình mang thai. Người mắc bệnh do vi rút Zika có thể bị viêm đa rễ thần kinh, gây ra hiện tượng yếu cơ, ngứa ran ở tay và chân, xuất huyết, đau mắt đỏ. Bệnh do vi rút Zika còn nguy hiểm bởi dễ lây truyền và tốc độ lây truyền nhanh.

- Vậy đường lây truyền của vi rút Zika là gì, biểu hiện lâm sàng ra sao?

Vi rút Zika lây truyền dễ dàng qua vật chủ trung gian là muỗi Aedes mang vi rút đốt. Ngoài lây truyền qua đường muỗi đốt, vi rút Zika còn có thể lây truyền từ mẹ sang con, qua đường máu và đường tình dục.

Các trường hợp nhiễm vi rút Zika có thời gian ủ bệnh từ 3 - 12 ngày. Tuy nhiên người nhiễm vi rút Zika hầu hết không có biểu hiện triệu chứng, chỉ có khoảng 20% có các biểu hiện nhẹ như sốt, phát ban, đau khớp, viêm kết mạc mắt. Vì số còn lại không có biểu hiện lâm sàng rõ ràng nên việc chẩn đoán gặp rất nhiều khó khăn.

- Về thông tin đã phát hiện 2 trường hợp nhiễm vi rút Zika ở nước ta, xin ông cho biết cụ thể?

Sáng ngày 5/4, Bộ Y tế đã công bố phát hiện 2 ca nhiễm vi rút Zika đầu tiên, 1 ca ở Khánh Hòa và 1 ca ở Thành phố Hồ Chí Minh. Bệnh nhân ở Khánh Hòa là nữ, 64 tuổi, khởi phát bệnh vào ngày 26/3 với các triệu chứng sốt nhẹ, đau đầu, nổi ban ở hai chân và đau mắt đỏ. Bệnh nhân tự uống thuốc hạ sốt ở nhà nhưng không đỡ. Đến ngày 28/3, bệnh nhân được người nhà đưa đến khám tại Bệnh viện Nhiệt đới Khánh Hòa. Trường hợp thứ hai là bệnh nhân nữ, 33 tuổi ở Thành phố Hồ Chí Minh, bệnh nhân đang mang thai 8 tuần. Bệnh nhân khởi phát bệnh vào ngày 29/3 với triệu chứng phát ban, viêm kết mạc, mệt mỏi và đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Quận 2 cùng ngày. Sau khi nhập viện, kết quả xét nghiệm ngày 31/3 và 1/4 tại Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh cho thấy bệnh nhân dương tính với vi rút Zika. Cả hai ca đều nhiễm bệnh do muỗi truyền.

- Trước tình hình trên, công tác phòng, chống dịch trên địa bàn tỉnh được triển khai như thế nào?

Bộ Y tế đã nâng mức cảnh báo trên cả nước và triển khai các hoạt động đáp ứng chống dịch theo tình huống 2 của Kế hoạch phòng, chống dịch bệnh do vi rút Zika. Trên địa bàn tỉnh, ngày 7/3, UBND tỉnh đã triển khai Kế hoạch số 18/KH-UBND của UBND tỉnh về phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm; ngày 18/3, Sở Y tế đã triển khai Kế hoạch số 17/KH-SYT về phòng, chống dịch bệnh lây truyền do vi rút Zika. Việc phòng, chống dịch bệnh chú trọng tập trung tuyên truyền để người dân hiểu rõ về dịch bệnh, nguyên nhân gây bệnh, cách phòng tránh và chủ động phòng tránh, tránh gây hoang mang trong nhân dân. Hệ thống y tế dự phòng tăng cường các hoạt động giám sát, phát hiện sớm ca bệnh, lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm đối với những trường hợp nghi ngờ mắc bệnh nhằm sẵn sàng đối phó, khoanh vùng, dập dịch nếu phát hiện có dịch. Các cơ sở khám chữa bệnh sẵn sàng thuốc, nhân lực, vật tư y tế, trang thiết bị, giường bệnh bảo đảm thu dung, điều trị bệnh nhân khi phát hiện có ca bệnh...

- Ông có khuyến cáo gì để người dân phòng tránh bệnh do vi rút Zika?

Hiện nay chưa có vắc-xin tiêm phòng vi rút Zika nên mỗi người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh, tự bảo vệ mình, bảo vệ người thân, cộng đồng. Cụ thể:

+ Phòng muỗi đốt: Tìm cách tránh xa muỗi, bảo vệ cơ thể khỏi muỗi đốt bằng cách mặc quần áo dài che kín da, mắc màn khi đi ngủ, bôi thuốc chống muỗi… Tránh dùng các sản phẩm chăm sóc da có mùi hương thu hút muỗi.

+ Bảo vệ không gian sống: Dùng cửa chắn muỗi, xịt thuốc muỗi, đốt hương muỗi khu vực nhà ở và xung quanh. Dọn dẹp nhà cửa gọn gàng, sạch sẽ, dọn bớt đồ đạc, phát quang bụi rậm. Tích cực phối hợp với các cơ sở y tế địa phương trong việc phun hóa chất diệt muỗi quanh khu vực sống.

+ Diệt muỗi: Dùng vợt bắt muỗi, xịt hóa chất diệt muỗi; tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.

+ Loại bỏ bọ gậy (loăng quăng): Làm sạch ao tù, vũng nước đọng quanh nhà. Dọn hết những bãi phế liệu, lật úp vật đọng nước, đậy kín dụng cụ chứa nước, thay nước bình hoa đều đặn, bỏ muối và dầu hỏa vào bát nước kê chân chạn để không tạo điều kiện cho muỗi đẻ trứng và sinh sôi.

Thả cá vào bể nước, nuôi cá bảy màu tại những nơi có ao, hồ gần nhà. Cá sẽ ăn ấu trùng của muỗi và loăng quăng, giúp diệt muỗi hiệu quả.

+ Người đang sinh sống ở vùng có dịch bệnh hoặc đi, đến, về từ vùng dịch bệnh do vi rút Zika cần chủ động theo dõi sức khỏe. Nếu có biểu hiện bệnh hãy đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị. Cần sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục hoặc không quan hệ tình dục với vợ (bạn tình) trong ít nhất 28 ngày để phòng lây truyền vi rút Zika qua đường tình dục.

Hà Dung