Thời gian và nguồn gốc:

Tết Síp Xí thường được tổ chức vào ngày mùng 10 và 13/7 âm lịch. Theo quan niệm của người Thái Đen, đây là thời điểm kết thúc vụ mùa, là dịp để tạ ơn trời đất, tổ tiên đã ban cho một mùa màng bội thu, đồng thời cầu mong một năm mới an lành, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, gia súc khỏe mạnh. Tết Síp Xí còn là dịp để tưởng nhớ công ơn của những người đã khuất, củng cố tình đoàn kết cộng đồng.

Những nghi lễ và hoạt động đặc trưng:

Tết Síp Xí không chỉ là một ngày lễ mà là cả một chuỗi các hoạt động văn hóa, tâm linh đặc sắc:

Làm bánh Síp Xí (Pảnh Síp Xí): Đây là hoạt động quan trọng nhất trong dịp Tết này. Bánh Síp Xí được làm từ gạo nếp, thịt gà, đậu phộng, gói trong lá chuối rừng. Quá trình làm bánh đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ của người phụ nữ Thái. Bánh Síp xí không chỉ là món ăn truyền thống mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, là vật phẩm cúng dâng lên tổ tiên.

Bánh Síp xí. Ảnh: Báo Yên Bái. 

Chuẩn bị mâm cỗ cúng tổ tiên: Bên cạnh bánh Síp xí, mâm cỗ cúng tổ tiên còn có nhiều món ăn truyền thống khác như xôi ngũ sắc (được làm từ nhiều loại lá cây rừng), thịt gà luộc, các món ăn từ cá, rau củ quả… Mỗi món ăn đều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện lòng biết ơn và sự kính trọng đối với tổ tiên. 

Các hoạt động vui chơi, giải trí: Sau phần lễ cúng, người dân Thái Đen sẽ cùng nhau tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí như hát dân ca, nhảy sạp, chơi các trò chơi dân gian như ném còn, đánh quay… Những hoạt động này không chỉ mang đến niềm vui, tiếng cười mà còn là dịp để củng cố tình đoàn kết cộng đồng.

Ảnh: Báo Yên Bái

Tắm lá thuốc: Vào chiều 30 Tết (theo lịch của người Thái Đen), con trai, con gái lớn trong nhà thường vào rừng hái lá thuốc quý về nấu nước cho cả nhà tắm. Người ta tin rằng việc tắm lá thuốc sẽ giúp xua đuổi những điều không may mắn của năm cũ và đón chào một năm mới an lành. 

Kiêng kỵ ngày mùng một: Sáng mùng một Tết, người Thái kiêng không đi chúc Tết hàng xóm mà chỉ có con cháu trong gia đình đem rượu, mứt, bánh chưng đến Tết bố mẹ đẻ; ngày Mùng 2 đi Tết bố mẹ bên vợ; từ ngày mùng 3 mới bắt đầu chúc Tết họ hàng, bạn bè và tham gia các hoạt động vui chơi cộng đồng.   

Ý nghĩa văn hóa:

Tết Síp Xí không chỉ là dịp để người Thái đen vui chơi, giải trí mà còn là dịp để củng cố các giá trị văn hóa truyền thống, thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và cầu mong một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Tết Síp Xí góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của Việt Nam.

Theo vtv.vn