Trước đó, ngày 30/5/2018, trong Hội nghị toàn thể lần thứ 8 Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO tổ chức tại Hàn Quốc, hồ sơ "Hoàng hoa sứ trình đồ” của dòng họ Nguyễn Huy ở làng Trường Lưu (nay thuộc xã Trường Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) đã được chính thức đưa vào danh sách di sản tư liệu thế giới.

"Hoàng hoa sứ trình đồ” là cuốn sách miêu tả về một trong những hoạt động ngoại giao của Việt Nam và Trung Hoa trong thế kỷ 18, cụ thể là việc đi sứ của sứ bộ Việt Nam sang Trung Hoa, thể hiện việc giao lưu giữa các quốc gia ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Cuốn sách với phần chính là tập bản đồ ghi chép bằng nhiều hình ảnh, thông tin phong phú, quý hiếm về hành trình đi sứ của sứ bộ Đại Việt thế kỷ 18 do Nguyễn Huy Oánh (1713 - 1789) biên tập, hiệu đính và chú thích trong các năm 1765 - 1768 từ các tài liệu của nhiều thế hệ đi sứ trước, đồng thời bổ sung thêm các chi tiết liên quan đến chuyến đi năm 1766 - 1767 do ông làm Chánh sứ.

"Hoàng hoa sứ trình đồ” được vẽ với 3 loại màu, viết trên chất liệu giấy dó bằng chữ Hán; sách có khuôn khổ 22x14cm, đóng theo kiểu xưa gồm 119 tờ (mỗi tờ sẽ ghi chú 2 trang a và b), thành 238 trang.

Lòng trang sách có đường kẻ viền khung, bốn xung quanh, đầu trang có 2 đường kẻ ngang, chân trang và hai bên trái phải 1 đường kẻ ngang. Trừ phần bản đồ vẽ bằng mực đen tô mực đỏ và màu xanh tím than, các phần nội dung ghi chép thông thường viết bằng mực đen.

Nội dung chính của ""Hoàng hoa sứ trình đồ” là bản đồ về hành trình đi sứ từ biên giới giữa Việt - Trung qua các châu, phủ, huyện, dịch trạm tới điểm cuối là huyện Tân Thành, Bắc Kinh; ghi chú rõ ràng về quá trình đi sứ: thời gian và địa điểm qua các nơi dừng nghỉ theo lộ trình thủy bộ chiều đi và chiều về; ngày lưu trú và các hoạt động của đoàn sứ bộ; chiều dài của mỗi dịch trạm, chiều dài toàn bộ đường thủy bộ đi sứ; cấu trúc, thời gian xây các cửa cung của Yên Kinh; cùng các ghi chép tỷ mỷ về địa hình sông núi, phong cảnh, con người và nghi lễ ngoại giao khi qua các địa phương Trung Quốc và Việt Nam.

"Hoàng hoa sứ trình đồ” là tập tư liệu độc đáo hiện còn lưu giữ được, tổng hợp đầy đủ về hành trình đi sứ có giá trị nhiều mặt: từ địa lý học đến sử học, dân tộc học và mỹ thuật văn học.

Đây là tập tư liệu còn lưu giữ được của một dòng họ về quan hệ bang giao giữa Việt Nam và Trung Hoa, một hình thức ngoại giao mà ngày nay không còn tồn tại.

Các bản đồ cùng chú thích tỉ mỉ về từng phủ huyện, cung đường, đò trạm, sơn xuyên, khe ngòi, đồng ruộng, dinh thự, phố bãi, cầu đập… rất khó ngụy tạo.

"Hoàng hoa sứ trình đồ"

"Hoàng hoa sứ trình đồ” là các tư liệu gốc giúp nghiên cứu quan hệ ngoại giao thời xưa, đặc biệt trong giai đoạn lịch sử giữa thế kỷ XVIII.

Ngoài giá trị về nội dung thông tin, bản thân sách đã trải qua thời gian gần 150 năm với bao biến cố của thời gian, chiến tranh, thiên tai…, cuốn sách đã trở thành một cổ vật quý giá.

Theo sggp.org.vn