Điểm đến du lịch tâm linh

Đền Cửa Lân (còn gọi là đền Bà) là nơi thờ “Tứ vị Thánh Mẫu Đại Càn Quốc Gia Nam Hải”. Đối chiếu với sử liệu như Đại Việt sử ký toàn thư thời Trần và các tài liệu Hán như ngọc phả, sắc phong, câu đối, đại tự các triều Nguyễn, cho thấy “Tứ vị thần nữ” gồm: Hoàng hậu, công chúa Mai Lương, Hạnh Lương và Thị nữ - những vị nữ thần từng âm phù giúp vua Trần Anh Tông đánh thắng giặc năm 1311, giúp Lê Lợi thắng quân Minh năm 1426. Từ đó, các triều đại lập đền thờ “Tứ vị Hồng Nương”, phong là “Đại Càn Quốc Gia Nam Hải, Ngự Trấn Giang, Thượng đẳng thần tối linh, Đại vương Thần”, cai quản 12 cửa sông của nước ta. Nhân dân vùng cửa sông, ven biển Bắc Bộ và Trung Bộ đều lập đền thờ các vị thần linh này.

Đền Cửa Lân được xây dựng khoảng năm 1835, sau khi Doanh điền sứ Nguyễn Công Trứ khai khẩn vùng đất Tiền Châu (nay là Tiền Hải). Ngư dân trong vùng góp tiền xây đền thờ “Tứ vị Thánh Mẫu”. Năm 1907, quan tri huyện Tiền Hải Vũ Danh Dương đã cho xây dựng lại đền theo kiến trúc chữ tam gồm ba tòa: tiền tế, trung tế, hậu cung cùng một tòa giải vũ phục vụ khánh tiết. Giai đoạn 1940 - 1952, đền Cửa Lân từng là căn cứ cách mạng. Hiện nay, đền được công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.

Ông Phạm Ngọc Sơn, thủ nhang đền Cửa Lân chia sẻ: Ngoài kiến trúc độc đáo, trong đền còn có mộ thờ cá voi (cá Ông) - vị thần hộ mệnh của ngư dân. Cá Ông từng giúp ngư dân vượt qua sóng to, gió lớn. Khi cá chết, trôi dạt vào bờ, được người dân chôn cất và lập mộ thờ. Người dân địa phương còn truyền rằng, mỗi dịp hội mở, khi cửa biển còn sát đền, đàn cá voi thường kéo về chầu Vua Bà và thần cá Ông.

Nghi thức tế lễ tại lễ hội đền Cửa Lân.

Sẵn sàng cho lễ hội đền Cửa Lân năm 2025

Hiện nay, khu di tích đền Cửa Lân tọa lạc tại thôn Ngải Châu, có khuôn viên hướng ra cửa sông Lân - nơi mang lại phù sa màu mỡ, góp phần phát triển kinh tế biển và dịch vụ du lịch cho xã Đông Minh và vùng lân cận. Trải qua thời gian và chiến tranh, đền cũ bị đổ nát, chỉ còn móng gạch. Năm 1992, theo nguyện vọng người dân, xã Đông Minh đã xin phép trùng tu, phục dựng di tích. Ông Bùi Ngọc Khẩn, Trưởng thôn Ngải Châu cho biết: Việc trùng tu đã góp phần bảo tồn khu di tích mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa, tâm linh. Những năm gần đây, xã mở rộng quy mô lễ hội với nhiều nghi lễ như rước nước, hầu đồng, hát văn; các đoàn tế lễ và giá đồng từ nhiều nơi tìm về; thêm các trò chơi dân gian như cờ tướng, tổ tôm, cầu leo, hát chèo... Lễ hội thu hút hàng chục nghìn lượt khách thập phương và người dân về dự hội.

Lễ hội năm 2025 sẽ diễn ra từ ngày 10 - 12/3 âm lịch, trùng với ngày Giỗ Tổ Hùng Vương 10/3, là vinh dự lớn đối với xã Đông Minh. Lễ hội năm nay được tổ chức quy mô hơn với nhiều chương trình văn hóa, văn nghệ dân gian, các hoạt động của các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp, trò chơi truyền thống và hoạt động giải trí. Ông Trần Văn Thuận, Chủ tịch UBND xã Đông Minh cho biết: Công tác chuẩn bị lễ hội đã hoàn tất. Khuôn viên đền được tu sửa khang trang, sạch đẹp. Công an xã xây dựng kế hoạch bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông. Ngành y tế bố trí lực lượng y tế dự phòng, trực điều trị, phòng chống dịch bệnh, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Xã treo băng rôn, cờ Tổ quốc, cờ thần tại các điểm công cộng tạo không khí lễ hội và hỗ trợ dẫn đường cho du khách.

Bên cạnh đó, xã cũng tuyên truyền, nhắc nhở các hộ kinh doanh dịch vụ trong lễ hội phải chấp hành tốt quy định, không lợi dụng lễ hội để nâng giá dịch vụ, bảo đảm truyền thống địa phương. Nhân dân được phát động tổng vệ sinh môi trường, tạo cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp, góp phần xây dựng một lễ hội văn minh, an toàn và ấn tượng.

Trần Tuấn