“Tôi tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước gần 10 năm. Ngay từ khi chuyển ngành về Báo Thái Bình, tôi đã bắt đầu suy nghĩ và viết về những đồng đội của mình bởi vì trong cuộc chiến tranh, chúng tôi là những người may mắn sống sót còn đồng đội của chúng tôi rất nhiều người đã nằm lại chiến trường. Những người trở về mang thương tích đầy người, mang chất độc da cam, có người còn bị oan khuất, thiệt thòi… Chính bởi vậy, suốt bao năm tháng, hình ảnh đồng đội đã thôi thúc tôi viết về đề tài hậu chiến tranh, về các thương binh, liệt sĩ”.

Nhà văn, nhà báo Minh Chuyên, nguyên đạo diễn cao cấp Đài Truyền hình Việt Nam bắt đầu cuộc trò chuyện với chúng tôi như thế, ngay tại Bảo tàng tác phẩm hậu chiến tranh mang tên ông. Giữa những ngày tháng 4 lịch sử, nơi đây là điểm hẹn thường xuyên của những cựu thanh niên xung phong, của những người lính đã một thời đi qua bom đạn, máu lửa của chiến tranh và cũng là điểm đến của những em học sinh, của những độc giả trẻ tuổi mong muốn được hiểu về một giai đoạn lịch sử của quê hương, đất nước. Cuộc trò chuyện đôi khi lại gián đoạn bởi những cái bắt tay, những câu chào, những lời thăm hỏi của những độc giả từ phương xa tới, cảm thấy may mắn khi được gặp trực tiếp nhà văn Minh Chuyên, tác giả của nhiều tác phẩm bút ký nổi tiếng và những bộ phim tài liệu dài tập vẫn thường được chiếu trên Đài Truyền hình Việt Nam.

Nhà văn Minh Chuyên chia sẻ: Thời gian làm phóng viên Báo Thái Bình, tôi đã tìm hiểu và viết những tác phẩm “Người lang thang không cô đơn”, “Thủ tục làm người còn sống”, “Chiếc cũi trần gian”… Khi chuyển lên VTV, làm công việc sản xuất phim với tư cách biên kịch, rồi đạo diễn, tôi đã sản xuất 250 tập phim phát sóng truyền hình với đề tài vẫn là hậu chiến tranh xoay quanh số phận của những người lính trở về, điều đó như một sự ám ảnh, thôi thúc tôi. Ngoài văn học, sáng tác phim điện ảnh, tôi còn tập trung viết thể loại bút ký văn học về hậu quả của chiến tranh và đã ra được 72 bộ sách xuất bản và tái bản về đề tài này. Trong những năm qua, khi được Nhà nước đầu tư bảo tàng mang tên Bảo tàng tác phẩm hậu chiến tranh Minh Chuyên, được sự ủng hộ của Hội Điện ảnh Việt Nam, Hội Nhà văn Việt Nam và đặc biệt là sự giúp đỡ của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Bình đã hình thành được bảo tàng lưu giữ hơn 600 tác phẩm văn học và điện ảnh.

Năm 2019, cùng với CLB Thơ lục bát Thái Bình, Bảo tàng tác phẩm hậu chiến tranh Minh Chuyên đã phát động cuộc sáng tác văn học thiện nguyện về đề tài hậu chiến tranh Việt Nam, bước đầu đã thu hút được hơn 20.000 trang bản thảo của các nghệ sĩ, các bạn viết ở trong và ngoài nước, đặc biệt là Việt kiều ở các nước Pháp, Mỹ, Hungary… Hiện nay, 10 tập sách “Nỗi đau sau chiến tranh” đã được Nhà xuất bản Hội Nhà văn Việt Nam xuất bản và tới tay độc giả trong và ngoài nước. Mục tiêu đặt ra của các đơn vị đứng ra phát động cuộc sáng tác là sẽ xuất bản được 50 tập sách “Nỗi đau sau chiến tranh”.

Bảo tàng tác phẩm hậu chiến tranh Minh Chuyên - nơi để độc giả hiểu hơn người Việt Nam đã trải qua những cuộc chiến tranh tàn khốc như thế nào.

Nhà văn Minh Chuyên chia sẻ: Mong rằng, bộ sách này sẽ là thông điệp gửi đến thế hệ mai sau biết rằng, để nhân dân Việt Nam có cuộc sống hòa bình, phát triển như hôm nay, đã có một thời, người Việt Nam, những người lính Việt Nam đã phải đổ máu hy sinh như thế nào. Điều đó vừa để giáo dục truyền thống vừa để góp phần ôn lại truyền thống lịch sử hào hùng của dân tộc. Hậu quả mà chiến tranh để lại đến nay vẫn còn hết sức nặng nề, bởi vẫn còn những người đã có nhiều cống hiến, hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước song vẫn chưa được bù đắp, chưa được giải quyết chế độ, đặc biệt là hậu quả để lại đối với các nạn nhân da cam từ đời này sang đời khác. Bộ sách này sẽ là những tư liệu lịch sử quý giá để thế hệ sau biết được chiến tranh tàn khốc như thế nào.

Từ khi chính thức đi vào hoạt động đến nay, Bảo tàng tác phẩm hậu chiến tranh Minh Chuyên đã đón tiếp hàng nghìn lượt khách đến tham quan. Trong đó, nhiều tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân đã lựa chọn nơi đây để sưu tầm những tư liệu quý giá về đề tài hậu chiến tranh phục vụ cho công tác nghiên cứu, làm luận án tốt nghiệp. Nhiều trường học trong tỉnh cũng đã tổ chức cho các em học sinh cùng các thầy cô giáo đến đọc sách, trò chuyện cùng tác giả để hiểu hơn về một giai đoạn lịch sử, qua đó giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về những đau thương mà chiến tranh đã gây ra vẫn dai dẳng cho đến ngày nay. Bởi, mỗi tác phẩm của nhà văn Minh Chuyên như một bức thông điệp nhắn gửi cho mai sau: “Để có cuộc sống hòa bình hôm nay, người Việt Nam đã đổ máu, hy sinh như thế nào”.

Tú Anh