Nụ và hoa
Sản phẩm của người thợ thêu Minh Lãng lại đang có mặt khắp thị trường châu Âu, Nhật bản, Hàn Quốc, sang trọng và tinh tế, nổi trội trong những phiên chợ không biên giới. Nghề thêu thu hút 5050 lao động trong xã và hàng vạn lao động vệ tinh.

Năm 2009 giá trị sản xuất đạt gần 46 tỷ đồng, 6 tháng 2010, giá trị sản xuất nghề thêu Minh Lãng ước đạt 40 tỷ đồng. Bà đỡ mát tay cho sản phẩm thêu là 18 doanh nghiệp địa phương tổ chức sản xuất, xuất khẩu. Bài học rút ra từ sự “ăn ra, làm nên” của nghề đó là không thể thiếu các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm làng nghề. Đây là yếu tố quan trọng quyết định sự tồn tại, phát triển của làng nghề.

Qua mạng Internet và điện thoại, việc cập nhật thông tin, đơn hàng, mẫu mã, ký hợp đồng nhanh chóng hơn. Đó là thuận lợi rất lớn cho nghề thêu nói riêng và các sản phẩm làng nghề nói chung xuất khẩu ra nước ngoài. Từ nhiều năm qua, sức lan tỏa của nghề thêu rất lớn. Ngoài xã Minh Lãng, toàn huyện còn có 10 làng nghề thêu khác ở các xã...  

Cùng với nghề thêu, nghề chế biến lương thực, thực phẩm của Vũ Thư phát triển khá mạnh. Có 6 làng nghề, xã nghề, tiêu biểu như nghề làm bún bánh ở Vũ Hội. Toàn xã có 11 cơ sở sản xuất bún miến, công suất 1,5- 2 tấn gạo /ngày. Một năm chế biến trên 700 tấn gạo - một con số không nhỏ. Các công đoạn làm bún thủ công khi xưa nay đã được điện hóa, cơ giới hóa từ khâu xay giã, vắt bột đến dây chuyền làm bún, sử dụng nồi hơi nấu bằng điện, than. Ngoài làm bún, miến, đậu, Vũ Hội còn có nhiều nghề khác như đúc đồng, sản xuất các máy làm giò chả, bún miến, đúc nhôm…thu hút 5.500 lao động. Giá trị sản xuất ngành TTCN toàn xã năm 2009 đạt 73, 5 tỷ đồng, gấp 2, 46 lần năm 2005...

Tính đến hết năm 2009, Vũ Thư có 24 làng, xã nghề được tỉnh công nhận, trong đó 9 xã nghề, 15 thôn, làng nghề. Các làng nghề đã giải quyết việc làm cho gần 40 ngàn người.

Phát triển nghề,  làng nghề mới - nhiều  nan giải, khó khăn

Quyết định 03/2008- QĐ-UB của UBND tỉnh quy định về tiêu chuẩn công nhận làng nghề, trong đó hai tiêu chí cơ bản nhất là lao động từ nghề và giá trị sản xuất từ nghề thay đổi. Do vậy các làng nghề đã được tỉnh công nhận, nay theo tiêu chí mới đủ tiêu chuẩn chỉ còn 12 làng, trong đó quy mô xã 2, quy mô thôn 10 (trừ làng nghề Tân Bình chuyển về Thành phố). Không đủ tiêu chuẩn theo quy định mới 12 (quy mô xã 7, quy mô thôn 5).

Điều đó cho thấy các làng nghề thể hiện rõ sự thiếu bền vững, khi không được tính lao động và giá trị sản xuất từ thương mại, dịch vụ thì không đạt tiêu chuẩn làng nghề. Nghề mới du nhập vào huyện rất khó vì hiện nay, lao động nông nhàn chủ yếu ở tuổi trung niên và người già, khả năng tiếp thu học nghề hạn chế.

Do công lao động thấp nên nhiều người không mặn mà, không muốn bỏ thời gian, công sức đi học nghề. Mặt khác, các nghề mới du nhập vào huyện như làm đồ chơi cho con vật nuôi ở Tự Tân, nghề may túi siêu thị ở Vũ Tiến nhỏ lẻ, lượng hàng tiêu thụ hạn chế, không đủ sức lan tỏa, phát triển, thu hút lực lượng lao động lớn; 4 năm qua, tổng vốn khuyến công của tỉnh đầu tư cho huyện đạt 675 triệu đồng, chưa đủ để thúc đẩy nghề, làng nghề tăng tốc.

Bên cạnh đó, cấp ủy, chính quyền một số xã chưa quan tâm đến việc phát triển ngành nghề. Đối với các điểm CN làng nghề, mặc dù các cơ sở sản xuất đang trong tình trạng nhà xưởng mặt bằng chật trội nhưng cũng không hăng hái đầu tư xây dựng nhà xưởng ra khu đất mới mở rộng sản xuất vì hầu hết các điểm CN làng nghề chưa được đầu tư giao thông, hệ thống thoát nước, xử lý nước thải và đường điện. Các doanh nghiệp, hộ không có đủ điều kiện chi phí đền bù, giải tỏa nên mặc dù sản xuất trong khu dân cư ô nhiễm, bị nhiều người phản đối song họ thực sự lực bất tòng tâm nếu không có sự hỗ trợ cụ thể của các ngành, các cấp.

Tìm hướng đi cho làng nghề

Vừa qua các ngành chức năng của huyện đã rà soát, khảo sát xác định thực chất từng làng nghề. Năm 2010, UBND huyện giao chỉ tiêu cho các xã phấn đấu phát triển làng nghề, xây dựng chính sách khuyến khích động viên các thành phần kinh tế tại địa phương góp phần xây dựng làng nghề, khen thưởng tập thể, cá nhân có công khôi phục, phát triển nghề, phát động phong trào tìm nghề, phát triển nghề, tận dụng cơ hội kêu gọi con em của quê hương có điều kiện đầu tư phát triển nghề cho địa phương.

Để xây dựng thành công 5 điểm CN làng nghề, huyện và tỉnh cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, ưu tiên đầu tư như đối với các khu, cụm công nghiệp của tỉnh và huyện, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất phát triển làm đầu mối bao tiêu sản phẩm của làng nghề .

Bảo Linh