Phát biểu ý kiến kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị, các chiến lược và quy hoạch phát triển giao thông vận tải đã khẳng định đường sắt là một trong những lĩnh vực cần ưu tiên đầu tư, đặc biệt là các tuyến đường sắt tốc độ cao bắc-nam, đường sắt đô thị, đường sắt kết nối với cảng biển, khu công nghiệp, các khu đô thị lớn và đường sắt liên vận quốc tế. Đường sắt là phương thức giao thông kết nối được các phương thức giao thông khác. 

Để đạt được mục tiêu này, chúng ta phải vượt qua giới hạn của chính bản thân; bỏ tư duy lối mòn “tự ti dân tộc” mà phải tự hào, tự lực, tự cường, vươn lên; bỏ tư duy “đi mượn, đi vay”; nhấn mạnh đây là cơ hội của đất nước, dân tộc có động lực, cảm hứng để vươn lên. Do đó phải có quyết tâm xây dựng bằng được công nghiệp đường sắt. Phiên họp này cần hình thành tư duy, nhận thức; coi trọng thời gian, trí tuệ và sự quyết đoán đúng thời điểm; phải xác định Ban Chỉ đạo hết sức khẩn trương, nghiêm túc, thẳng thắn với tinh thần trách nhiệm cao, đạt mục tiêu xây dựng ngành đường sắt, đó là: làm chủ công nghệ, sản xuất toa xe, đầu máy, có hệ sinh thái phát triển ngành đường sắt trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045… 

Các thành viên Ban Chỉ đạo tham dự phiên họp lần thứ nhất. (Ảnh: TRẦN HẢI).

Muốn vậy, trước tiên phải có nguồn nhân lực, do đó các trường đại học chuyên ngành phải có các khoa đường sắt, hoàn thiện chương trình, giáo trình, trình độ giảng viên, mời các chuyên gia nước ngoài về giảng dạy. Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các trường đại học chọn sinh viên ở các ngành cơ bản, đưa đi đào tạo thêm, từ đó có kế hoạch cụ thể đào tạo tại chỗ và cử đi nước ngoài đào tạo…; hình thành các tập đoàn lớn liên quan lĩnh vực công nghiệp đường sắt; hình thành hệ sinh thái về công nghiệp đường sắt.

Thủ tướng nêu rõ cần đa dạng hóa nguồn vốn như từ nguồn vốn tự có, đi vay, phát hành trái phiếu công trình, hợp tác công tư, khai thác mô hình TOD…

Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo. (Ảnh: TRẦN HẢI).

Về các vấn đề tiêu chuẩn kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng xây dựng bộ tiêu chuẩn về lĩnh vực đường sắt phù hợp điều kiện Việt Nam. Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành cần tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành các cơ chế, chính sách cần thiết đầu tư các dự án đường sắt ngay trong kỳ họp tháng 5 tới; phải có các Tổng công trình sư thực hiện công việc này, trước hết có thể thuê đối tác nước ngoài.

Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam Đặng Sỹ Mạnh phát biểu ý kiến tại phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI).

Đề cập các nhiệm vụ cụ thể, Thủ tướng nêu rõ, về thống nhất nhận thức về tầm quan trọng của các dự án đường sắt trọng điểm như Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục bắc-nam; đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng; đường sắt Hà Nội-Lạng Sơn, Hải Phòng-Quảng Ninh-Móng Cái; đường sắt đô thị Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh. Nhanh chóng xây dựng dự án khả thi, trước hết là 3 tuyến đường sắt kết nối Trung Quốc mà trọng điểm là tuyến Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng; bố trí vốn, nguồn lực; khi có mặt bằng, hướng tuyến thì giao địa phương phụ trách giải phóng mặt bằng; đầu tư, khai thác nhà ga, trở thành động lực cho phát triển.

Về huy động vốn đầu tư, Thủ tướng nêu rõ cần rà soát cơ chế tài chính, đa dạng hóa nguồn vốn, đồng thời quản lý chặt chẽ để tránh thất thoát, lãng phí.

Quang cảnh phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI).

Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành cần tăng cường phối hợp liên ngành, nâng cao trách nhiệm; tinh thần là tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, phân công công việc phải bảo đảm 6 “rõ”; "rõ người, rõ việc, rõ tiến độ, rõ kết quả, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền" làm cơ sở để theo dõi, kiểm điểm. Kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp chậm trễ, thiếu trách nhiệm, đồng thời khuyến khích những trường hợp đổi mới sáng tạo, biểu dương kịp thời những tập thể, cá nhân hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tăng cường nhận thức về hệ thống đường sắt là giảm ùn tắc giao thông, tăng cường phát triển xanh.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng cùng Bộ Tư pháp xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù; các dự án phải hướng tới mục tiêu phục vụ nhân dân, nâng cao chất lượng dịch vụ, giảm ùn tắc, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Lãnh đạo các bộ, ngành là thành viên Ban Chỉ đạo tham dự phiên họp. (Ảnh: TRẦN HẢI).

Bộ Xây dựng cần lắng nghe ý kiến cộng đồng, doanh nghiệp để điều chỉnh phương án phù hợp; khẩn trương tiếp thu các ý kiến của các bộ, cơ quan để hoàn thành, trình Chính phủ ban hành các Nghị quyết của Chính phủ: triển khai Nghị quyết số 172/2024/QH15, Nghị quyết số 187/2025/QH15 của Quốc hội; chậm nhất hoàn thành trước ngày 4/5/2025 để làm cơ sở tổ chức triển khai. Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết để triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15, hoàn thành trước 15/4/2025.

Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh phát biểu ý kiến tại phiên họp (Ảnh: TRẦN HẢI). 

Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng Nghị định quy định việc tạm sử dụng rừng và hoàn trả rừng để thực hiện thi công công trình tạm phục vụ Dự án; hoàn thành từ nay đến tháng 9/2025. Bộ Xây dựng xây dựng Nghị định quy định tiêu chí lựa chọn tổ chức, doanh nghiệp nhà nước được giao nhiệm vụ hoặc tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam được đặt hàng cung cấp dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt; hoàn thành tháng 6/2025; xây dựng Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về danh mục dịch vụ, hàng hóa công nghiệp đường sắt được giao nhiệm vụ cho tổ chức, doanh nghiệp nhà nước hoặc đặt hàng cho tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam; xây dựng Nghị định hướng dẫn cho phép chủ đầu tư được triển khai thực hiện đồng thời việc lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo Nghiên cứu khả thi, thiết kế xây dựng sau thiết kế cơ sở, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu; xây dựng các tiêu chuẩn, tiêu chí liên quan.

Bộ Xây dựng, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Tổng công ty Đường sắt Việt Nam xây dựng Đề án phát triển nguồn nhân lực; Tăng cường hợp tác, học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực này; Bộ Ngoại giao phối hợp Bộ Xây dựng tìm nguồn đào tạo nhân lực đường sắt ở nước ngoài. Tích cực triển khai Đề án tái cơ cấu Tổng công ty Đường sắt Việt Nam thành Tập đoàn Công nghiệp đường sắt Việt Nam.

Các địa phương khẩn trương lập kế hoạch chi tiết, chủ động ứng vốn ngân sách địa phương để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; kiểm soát tiến độ giải phóng mặt bằng.

Đối với Dự án tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định nhà nước trong tháng 4/2025 để tiến hành thẩm định song trùng với quá trình lập Báo cáo Nghiên cứu khả thi Dự án, đáp ứng tiến độ khởi công vào tháng 12/2025. Đồng ý khởi công gói thầu xây dựng hạ tầng ga Lào Cai mới và khởi công các khu tái định cư của Dự án trong năm 2025.

Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính trên cơ sở báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của Dự án làm việc với phía Trung Quốc để đàm phán Hiệp định. Thủ tướng chỉ đạo cần thực hiện triển khai luôn đồng bộ hai tuyến đường sắt Hà Nội-Lạng Sơn và Hải Phòng-Hạ Long-Móng Cái.

Đối với Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục bắc-nam: Bộ Xây dựng trình Chính phủ về bổ sung cơ chế về Chỉ định thầu cho dự án trong đầu đầu tháng 4/2025. Bộ Tài chính sớm có ý kiến về việc dừng sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài đối với dự án và điều chỉnh nguồn vốn cho dự án đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, Tuyến số 2 đoạn Bến Thành-Tham Lương; yêu cầu các bộ, ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ phê duyệt thủ tục các dự án…

Theo: nhandan.vn