Lo ngại bạo lực leo thang khiến ngọn lửa xung đột có thể cháy lan đe dọa an ninh khu vực, Liên minh châu Phi (AU), các nước láng giềng kêu gọi các bên đối địch ở Libya chấm dứt giao tranh, đối thoại để tìm giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng hiện nay.

Libya bị chia rẽ sâu sắc kể từ sau cuộc chính biến năm 2011 dẫn đến việc lật đổ nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi. Quốc gia Bắc Phi rơi vào tình trạng chia rẽ quyền lực với hai chính phủ song song - gồm GNU được Liên hợp quốc công nhận đóng tại thủ đô Tripoli và chính phủ ở miền đông, nhận được sự hậu thuẫn của Quân đội Quốc gia Libya (LNA) do Tướng Khalifa Haftar đứng đầu.

Cuộc nội chiến đã chấm dứt, song mâu thuẫn giữa các phe nhóm đối địch ở Libya vẫn âm ỉ và bạo lực có nguy cơ bùng phát trở lại bất cứ lúc nào. Những cuộc đụng độ nổ ra hồi giữa tháng 5 vừa qua tại Tripoli sau khi một thủ lĩnh phe vũ trang bị Lữ đoàn 444 sát hại.

Sau đó, Lữ đoàn 444 - nhóm vũ trang thân GNU của Thủ tướng Dbeibah, đã giao tranh với lực lượng Radaa - nhóm vũ trang kiểm soát một số khu vực phía đông Tripoli và sân bay Tripoli. Bạo lực leo thang sau khi ông Dbeibah công bố một loạt sắc lệnh hành pháp nhằm giải giáp lực lượng Radaa và giải tán các nhóm vũ trang khác có trụ sở tại Tripoli, trong khi lại không giải giáp hay giải tán Lữ đoàn 444.

Là một trong những quốc gia ở Bắc Phi hứng chịu hậu quả tàn khốc của làn sóng biểu tình và bạo lực trong “Mùa xuân Arab” xảy ra hồi cuối năm 2010 và đầu năm 2011, sau gần 15 năm, Libya vẫn chật vật tìm lối thoát khủng hoảng. Trước cuộc chính biến mùa xuân năm 2011, Libya là một trong những nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới.

Là quốc gia nắm giữ trữ lượng hydrocarbon được kiểm chứng lớn nhất châu Phi, song Libya không thể vực dậy nền công nghiệp dầu mỏ bởi phải vật lộn với các vấn đề nội bộ. Chia rẽ, bất ổn cản trở hoạt động sản xuất dầu mỏ, nguồn thu ngoại tệ chính của Libya.

Trước những diễn biến gần đây có nguy cơ khiến bạo lực leo thang nguy hiểm ở Libya, Hội đồng Hòa bình và An ninh của AU (AUPSC) đã kêu gọi ngừng bắn vô điều kiện và một tiến trình hòa giải toàn diện do người Libya lãnh đạo; đồng thời phản đối sự can thiệp từ bên ngoài vào các vấn đề nội bộ của Libya.

Sau cuộc họp mới đây giữa các bộ trưởng ngoại giao ba nước Ai Cập, Tunisia và Algeria, các quan chức ngoại giao ba nước láng giềng của Libya đã ra tuyên bố chung kêu gọi tất cả các phe phái ở Libya ưu tiên lợi ích của người dân. Ai Cập, Tunisia và Algeria yêu cầu các bên ở Libya tiến tới đồng thuận, dưới vai trò giám sát của Liên hợp quốc và sự hỗ trợ từ các nước láng giềng, nhằm chấm dứt tình trạng chia rẽ và bảo đảm tiến trình chính trị dẫn đến các cuộc bầu cử Quốc hội và Tổng thống.

Lệnh ngừng bắn được thiết lập năm 2020 giúp chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài gần 10 năm ở Libya đã nhiều lần bị phá vỡ bởi các cuộc xung đột tiếp diễn ở một số khu vực. Trong khu vực do GNU kiểm soát, các lực lượng dân quân và nhóm vũ trang vẫn hoạt động mạnh mẽ, cạnh tranh ảnh hưởng và kiểm soát các nguồn lực. Lời kêu gọi giải trừ vũ khí và thống nhất các lực lượng an ninh được đưa ra nhiều lần, nhưng nỗ lực này vẫn gặp nhiều khó khăn do sự thiếu tin tưởng và cạnh tranh lợi ích giữa các phe phái.

Thủ tướng GNU Dbeibah mới đây kêu gọi các nhóm vũ trang ở nước này chấm dứt hoạt động độc lập và tham gia các thể chế nhà nước. Ông cũng cam kết sẽ xây dựng một đất nước không bị chi phối bởi các lực lượng khác nhau. Trong khi Chính phủ của Thủ tướng Dbeibah chịu nhiều áp lực trong nước, với các cuộc biểu tình đòi ông từ chức, thì Quốc hội tại miền đông và Hội đồng Nhà nước cấp cao tại Tripoli đang tiến hành đàm phán để tìm “người thống nhất quốc gia” và thành lập chính phủ mới.

Sự chia rẽ sâu sắc và bất ổn an ninh khiến quốc gia Bắc Phi này một lần nữa phải đối mặt nguy cơ xung đột, đe dọa an ninh khu vực.

Theo: nhandan.vn