Nguyên Xá có 4 thôn với 2.226 hộ, gần 8.000 nhân khẩu. Từ năm 2009 trở về trước, xã chưa có giải pháp thu gom, xử lý rác thải nên tình trạng rác sinh hoạt, rác thải từ sản xuất nông nghiệp vứt bừa bãi diễn ra khá phổ biến; thậm chí, ở mỗi thôn còn hình thành từ 4 - 5 điểm đổ rác tự phát ở khu vực đầu làng, vệ đường, lòng mương máng…, gây ô nhiễm môi trường và sự lo lắng, bức xúc của người dân. Ông Hoàng Văn Khảng, Chủ tịch UBND xã cho biết: Trước thực trạng đó, năm 2010, xã đã xây dựng và triển khai quyết liệt Đề án “Thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn”. Đảng ủy xã ra nghị quyết, quán triệt tới các chi bộ, các cụm dân cư cùng chung tay thực hiện có hiệu quả công tác VSMT. UBND xã đầu tư kinh phí xử lý triệt để các “điểm đen” về rác ở 4/4 thôn, quy hoạch hai điểm chôn lấp, xử lý rác thải. Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, xã quy hoạch lại, đầu tư xây dựng một bãi chôn lấp, xử lý rác thải tập trung bảo đảm tiêu chuẩn quy định, có quy mô, địa điểm hợp lý và có đánh giá tác động môi trường tốt. Hiện nay, toàn xã có 7 tổ thu gom rác thải với 17 thành viên, được trang bị đầy đủ trang thiết bị bảo đảm cho việc thu gom rác thải ở từng cụm dân cư. Hàng năm, xã đầu tư kinh phí hàng chục triệu đồng mua chế phẩm sinh học, thuê máy móc, chi trả lương cho thành viên tham gia hướng dẫn, xử lý rác thải sau thu gom tại bãi chôn lấp rác thải tập trung.

Ông Phạm Hữu Lăng, Trưởng thôn Kiến Xá cho biết: Kiến Xá là thôn loại I với 721 hộ, 2.750 nhân khẩu, nếu không thực hiện tốt công tác thu gom, xử lý rác thải sẽ nhanh chóng gây ô nhiễm môi trường. Vì vậy, thôn thường xuyên tuyên truyền trên loa, các cuộc họp thôn nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho người dân. Các thành viên Ban công tác mặt trận thôn phối hợp với tổ thu gom, xử lý rác thải đến từng gia đình vận động tham gia mô hình với kinh phí 6.000 đồng/hộ/tháng. Ban đầu, không ít hộ từ chối vì nhiều lý do khác nhau nhưng nhận thấy hiệu quả tích cực của việc thu gom, xử lý rác thải với môi trường chung, đến nay, hầu hết các gia đình đã tự nguyện tham gia, nhờ đó đường làng, ngõ xóm, sân vườn của các gia đình phong quang, sạch sẽ hơn.

Ngoài tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia mô hình thu gom, xử lý rác thải, Nguyên Xá còn thường xuyên triển khai các hoạt động tích cực nhằm bảo đảm VSMT. Xã phát động cán bộ, nhân dân phát quang cây cối trên các tuyến đường trục xã, thôn, vệ sinh đường làng, ngõ xóm mỗi quý và các dịp lễ lớn của dân tộc. Các ban, ngành, đoàn thể thường xuyên lồng gắn tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, nhất là hoạt động phân loại, xử lý rác thải hữu cơ, vô cơ tại gia đình. Vận động các hộ chăn nuôi gia trại, trang trại xây dựng hầm biogas để xử lý chất thải chăn nuôi. Đầu tư xây dựng hai bể chứa và vận động nông dân thu gom vỏ chai, vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật tại cánh đồng để thuận lợi trong xử lý, tránh gây ô nhiễm đồng ruộng. Định kỳ hàng năm, xã tổ chức tổng kết, biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá nhân tiêu biểu trong công tác bảo đảm VSMT trên địa bàn. Bà Lê Thị Diệm ở thôn Ngô Xá cho biết: Mấy năm gần đây, đời sống nhân dân được nâng cao, nhu cầu sử dụng thực phẩm, đồ gia dụng nhiều hơn nên rác thải sinh hoạt của các gia đình tăng lên. Tôi thực hiện phân loại, tự xử lý rác thải hữu cơ như rau, củ, quả hỏng tại gia đình, còn túi nilon, rác thải khác thu gom gọn để đổ lên xe rác hàng tuần. Ngoài ra, nhà tôi nằm cạnh tuyến đường trục xã nên thường xuyên quét dọn lề đường sạch sẽ, nhắc nhở con cháu cắt bớt cành cây để sạch, đẹp cảnh quan môi trường chung.

Nhờ sự vào cuộc kịp thời của cấp ủy, chính quyền, sự hưởng ứng tích cực của người dân nên công tác bảo đảm VSMT ở Nguyên Xá có chuyển biến rõ nét. Đến nay, xã có 97% số hộ tham gia mô hình thu gom, xử lý rác thải, tình trạng vứt vỏ bao thuốc bảo vệ thực vật xuống mương máng giảm, không còn điểm tập trung rác thải gây bức xúc trong nhân dân, đường làng, ngõ xóm cơ bản thông thoáng, sạch đẹp, góp phần tích cực bảo vệ môi trường, giữ gìn mỹ quan xã nông thôn mới và bảo vệ sức khỏe người dân.

Quỳnh Lưu